Rola lasu w pochłanianiu dwutlenku węgla z atmosfery
Janusz Olejnik, Stanisław Małek
Klaudia Ziemblińska, Marek Urbaniak, Stanisław Małek, Paulina Dukat, Andrzej M. Jagodziński, Janusz Olejnik, Michał Jasik, Marek Pająk, Bartłomiej Woś, Grzegorz B. Durło, Dorota Wrońska-Pilarek, Jolanta Komisarek, Katarzyna Wiatrowska, Maciej Skorupski, Paweł Strzeliński, Kamil Kondracki, Rafał Borkowski, Paweł Horodecki, Elżbieta Pastwik
Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Kędziory
Monografia „Rola lasu w pochłanianiu dwutlenku węgla” zawiera wyniki i wnioski wieloletnich badań polskiego zespołu naukowców nad rolą lasów w wycofywaniu dwutlenku węgla z atmosfery i gromadzeniu go w środowisku, przede wszystkim w biomasie lasu i w glebie, przyczyniając się do zahamowania globalnego ocieplenia i przeciwdziałając katastrofie klimatycznej. W roku 2009 decyzją Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych rozpoczęto takie badania w lasach państwowych, koordynowane przez Pracownię Meteorologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu pod kierunkiem profesora Janusza Olejnika. (…) Rezultaty badań nad rolą ekosystemów leśnych w procesie wymiany węgla między biosferą i atmosferą i jego sekwestracją w środowisku dowodzą, że lasy są jednym z najważniejszych aktorów zapewniających kontrolę nad prawidłowym i stacjonarnym przebiegiem strumienia energii słonecznej przez system ziemski. Rozpoznanie mechanizmów i warunków decydujących o bilansie tej wymiany stanowi istotny wkład do skarbnicy wiedzy o prawach rządzących naszym światem, wiedzy nie tylko ludzi bezpośrednio zaangażowanych w gospodarkę leśną, ale także ludzi i instytucji podejmujących decyzje polityczne i gospodarcze mające konsekwencje dla trwałego i zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego w zgodzie z przyrodą.
Podziękowania
Autorzy
1. Wstęp (Janusz Olejnik, Stanisław Małek)
2. Ekosystemy leśne i procesy w nich zachodzące ze szczególnym uwzględnieniem bilansu energii i wody oraz zmian klimatu (Klaudia Ziemblińska, Marek Urbaniak, Stanisław Małek, Paulina Dukat, Janusz Olejnik)
2.1. Wprowadzenie
2.2. Rozkład lasów na kuli ziemskiej i tempo ich zanikania
2.3. Procesy przepływu energii i wody przez system gleba – roślina – atmosfera
2.4. Zmiany klimatu – punkty krytyczne systemu ziemskiego
2.5. Zmiany klimatu a globalny bilans dwutlenku węgla – czynniki warunkujące procesy emisji i absorpcji
3. Globalne zasoby i dynamika obiegu węgla w ekosystemach leśnych (Klaudia Ziemblińska, Andrzej M. Jagodziński, Marek Urbaniak, Stanisław Małek, Paulina Dukat, Janusz Olejnik)
3.1. Globalny bilans węgla – Global Carbon Project
3.2. Bilans dwutlenku węgla w ekosystemach leśnych oraz jego determinanty
3.3. Globalne zasoby i dynamika obiegu węgla w ekosystemach leśnych
4. Wpływ gospodarki leśnej na sekwestrację węgla w ekosystemach leśnych (Andrzej M. Jagodziński, Klaudia Ziemblińska, Marek Urbaniak, Janusz Olejnik)
5. Sieć stacji pomiarowych w lasach sosnowych (Marek Urbaniak, Klaudia Ziemblińska, Paulina Dukat, Janusz Olejnik)
5.1. Wprowadzenie
5.2. Obszar badawczy Tuczno – Nadleśnictwo Tuczno
5.3. Obszar badawczy Tlen1 i Tlen2 – Nadleśnictwo Trzebciny
5.4. Obszar badawczy Mezyk – Nadleśnictwo Potrzebowice
5.5. Warunki siedliskowe obszarów badawczych Tuczno, Tlen1, Tlen2 i Mezyk 91
6. Badania zawartości węgla w wierzchnich poziomach gleb wokół stacji pomiarowych: Tuczno, Mezyk, Tlen1 i Tlen2 (Stanisław Małek, Michał Jasik, Marek Pająk, Bartłomiej Woś)
6.1. Wprowadzenie
6.2. Metodyka
6.3. Wyniki
6.4. Podsumowanie i wnioski
7. Zapas węgla w biomasie drzewostanów sosnowych o różnym wieku wokół stacji pomiarowych: Tuczno, Mezyk, Tlen1 i Tlen2 (Stanisław Małek, Marek Pająk, Bartłomiej Woś, Michał Jasik)
7.1. Wprowadzenie
7.2. Teren badań
7.3. Metodyka
7.4. Wyniki
7.5. Dyskusja
7.6. Podsumowanie i wnioski
8. Określenie wybranych cech strukturalnych i biometrycznych oraz indeksów wegetacyjnych ekosystemów leśnych na powierzchniach badawczych Tlen1, Tlen2, Mezyk oraz Tuczno na podstawie zdjęć wysokiej rozdzielczości pozyskanych z bezzałogowych platform latających (Grzegorz B. Durło)
8.1. Wprowadzenie
8.2. Teren badań
8.3. Metodyka
8.4. Wyniki
8.5. Podsumowanie i wnioski
9. Szata roślinna powierzchni badawczych w Tucznie, Mężyku i Tleniu (Dorota Wrońska-Pilarek)
9.1. Wprowadzenie
9.2. Materiały i metody
9.3. Wyniki
9.3. Podsumowanie
10. Strumienie wymiany dwutlenku węgla drzewostanów sosnowych wokół stacji pomiarowych: Tuczno, Mezyk, Tlen1 i Tlen2 (Marek Urbaniak, Klaudia Ziemblińska, Paulina Dukat, Janusz Olejnik)
10.1. Strumienie materii i energii oraz metody ich pomiarów
10.2. Wyniki pomiarów na stacji Tuczno
10.3. Wyniki pomiarów na stacji Mezyk
10.4. Wyniki pomiarów na stacjach Tlen1 i Tlen2
10.5. Pomiary dendrometryczne
10.6. Sekwestracja węgla w drzewostanach sosnowych oszacowana przy użyciu modelu CBM-CFS3
10.7. Wymiana C02 między drzewostanem sosnowym a atmosferą w ujęciu chronosekwencyjnym
10.8. Aneks – Metodyczne podstawy metody kowariancji wirów, pomiarów dendrometrycznych oraz zastosowana aparatura pomiarowa
11. Zmiany zawartości węgla organicznego w porolnych glebach leśnych na powierzchni testowej Tuczno (Jolanta Komisarek, Katarzyna Wiatrowska)
11.1. Wprowadzenie
11.2. Materiały i metody
11.3. Wyniki i dyskusja
11.4. Podsumowanie
12. Roztocze glebowe jako bioindykator aktywności biologicznej gleb w drzewostanie sosnowym w Tucznie (Maciej Skorupski, Paweł Strzeliński, Stanisław Małek)
12.1. Wstęp i cel pracy
12.2. Materiał i metoda
12.3. Wyniki badań
12.4. Dyskusja
12.5. Podsumowanie
13. Charakterystyka biometryczna drzewostanu sosnowego w Tucznie (Paweł Strzeliński, Kamil Kondracki, Rafał Borkowski)
13.1. Wstęp i cel badań
13.2. Metodyka
13.3. Wyniki
13.4. Podsumowanie i wnioski
14. Opad organiczny i jego dekompozycja w drzewostanach sosnowych w Tucznie (Paweł Horodecki, Maciej Skorupski, Stanisław Małek, Janusz Olejnik, Andrzej M. Jagodziński)
14.1. Wprowadzenie
14.2. Materiały i metody
14.3. Wyniki
14.4. Dyskusja
15. Wpływ podrostu bukowego w drzewostanach sosnowych na gruntach porolnych w Tucznie na chemizm wód opadowych i glebowych (Stanisław Małek, Michał Jasik, Klaudia Ziemblińska, Janusz Olejnik, Elżbieta Pastwik)
15.1. Wprowadzenie
15.2. Materiał i metody
15.3. Analiza danych
15.4. Wyniki
15.5. Dyskusja
15.6. Podsumowanie i wnioski
16. Podsumowanie badań i sugestie dla praktyki leśnej (Janusz Olejnik, Stanisław Małek, Klaudia Ziemblińska, Marek Urbaniak)