Treści programowe

Przedmiot: Łąkarstwo

Występowanie zbiorowisk trawiastych i ich rola w rozwoju gospodarczym świata. Funkcje użytków zielonych i zbiorowisk trawiastych. Typy i rodzaje użytków zielonych w Polsce. Klasyfikacja łąk i pastwisk Wykształcanie się zbiorowisk trawiastych. Czynniki ekologiczne - gleba, woda, światło, temperatura i ich wpływ na rozwój roślin łąkowych. Biologia roślin łąkowych. Wartość pokarmowa runi. Właściwości morfologiczne, biologiczno-chemiczne, wartość pokarmowa i smakowitość, ekologia i występowanie roślin łąkowych uprawnych i nieuprawnych. Reprodukcja odmian uprawnych gatunków traw i motylkowatych. Optymalizacja składu florystycznego i wykorzystania runi. Metody badań runi łąk i pastwisk. Nawożenie użytków zielonych. Zakładanie i renowacja zdegradowanych użytków zielonych. Gospodarka pastwiskowa. Technologie zbioru i konserwacji runi łąkowej. Przemienne użytki zielone. Ekonomiczne aspekty gospodarowania na użytkach zielonych.

Przedmiot: Użytki zielone

Geneza, rozmieszczenie i systemy klasyfikacji zbiorowisk trawiastych w Polsce i na świecie. Roślinność użytków zielonych. Czynniki siedliskowe, antropogeniczne, zoogeniczne i ich wpływ na roślinność użytków zielonych. Biologia i ekologia roślin łąkowych. Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Optymalizacja produkcji pasz na użytkach zielonych. Przyczyny degradacji i sposoby renowacji użytków zielonych. Nawożenie mineralne i organiczne użytków zielonych. Pastwiskowe żywienie zwierząt i organizacja gospodarki pastwiskowej. Nowoczesne technologie produkcji pasz na użytkach zielonych. Pozapaszowe znaczenie traw. Możliwości pozapaszowej eksploatacji zbiorowisk trawiastych. Hodowla i nasiennictwo roślin łąkowych w aspekcie paszowym i pozapaszowym.

Przedmiot: Fitosocjologia i waloryzacja siedlisk

Fitosocjologia - jako dyscyplina naukowa, miejsce jej w naukach przyrodniczych. Ekologiczne podstawy wykształcania się zbiorowisk roślinnych. Metody badania, analizy i klasyfikacji zbiorowisk łąkowych i bagiennych w Polsce. Rośliny i zbiorowiska łąkowe jako biologiczne wskaźniki siedlisk. Zasady wyróżniania jednostek fitosocjologicznych. Zastosowanie fitosocjologii do oceny stanu siedlisk oraz zmian w nich zachodzących. Sukcesje zbiorowisk. Typy sukcesji. Różnorodność florystyczna zbiorowisk roślinnych. Synantropizacja szaty roślinnej. Ginące i zagrożone zbiorowiska roślinne. Ochrona ginących i zagrożonych zbiorowisk roślinnych. Rośliny i zbiorowiska roślinne jako biologiczne wskaźniki siedlisk. Waloryzacja środowiska przyrodniczego.

Przedmiot: Bioróżnorodność ekosystemów rolniczych

Różnorodność biologiczna i jej mierniki. Zbiorowiska roślinne (głównie nieleśne) – geneza, rozmieszczenie na świecie i w Polsce. Ekologiczne podstawy wykształcania się zbiorowisk roślinnych. Fitosocjologia – zasady wyróżniania i klasyfikacji zbiorowisk nieleśnych. Rośliny i zbiorowiska roślinne jako biologiczne wskaźniki siedlisk. Różnorodność i osobliwości florystyczne wybranych zbiorowisk trawiastych, bagiennych, wodnych i polowych. Sukcesje zbiorowisk. Zagrożenia dla bioróżnorodności. Ginące i zagrożone zbiorowiska roślinne. Ochrona bioróżnorodności. Rolnicze wykorzystanie zasobów przyrody, a ochrona środowiska przyrodniczo-rolniczego jako wynik nasilającej się antropopresji.

Przedmiot: Ekologia krajobrazu

Definiowanie krajobrazu i jego systemy kwalifikacyjne. Czynniki determinujące krajobraz. Środowisko a krajobraz. Fizjografia terenów rolniczych i nierolniczych. Urządzanie i kształtowanie krajobrazu. Konserwacja i rekultywacja krajobrazu. Rola okryw roślinnych. Ekologia krajobrazu. Ochrona krajobrazu. Krajobrazowy monitoring. Architektura krajobrazu. Parki krajobrazowe. Krajobraz a turystyka. Krajobraz a piękno i tożsamość narodowa i regionalna.

Przedmiot: Kształtowanie środowiska

Elementy środowiska i ocena jego stanu. Relacje człowiek - środowisko. Antropogeniczne źródła skażenia środowiska. Przyrodnicze aspekty ochrony środowiska. Stabilność ekologiczna biocenoz. Kształtowanie i ochrona krajobrazu. Naturalne ekosystemy w krajobrazie rolniczym. Przestrzenne rozmieszczenie użytków rolnych. Oddziaływanie rolnictwa na środowisko.  Problemy strategiczne ochrony środowiska – programy ochrony środowiska na różnych poziomach. Monitoring środowiska. Rekultywacja krajobrazu zdegradowanego.

Przedmiot: Fitochemia

Właściwości chemiczne traw, motylkowatych i ziół jako podstawa wartości pokarmowej runi i użytkowania łąk i pastwisk. Zmiany składu chemicznego roślin jako efekt oddziaływania czynników siedliskowych, antropogenicznych i zoogenicznych. Specyfika gatunkowa i odmianowa składu chemicznego. Związki organiczne występujące w roślinach użytków zielonych a wartość pokarmowa i smakowitość paszy. Związki mineralne obecne w roślinach łąkowych a możliwość pokrycia zapotrzebowania zwierząt. Substancje swoiste a war5tość pokarmowa i smakowitość runi. Skład chemiczny roślin łąkowych w aspekcie ich procesów życiowych. Skład chemiczny roślin łąkowych a możliwości i sposoby konserwacji runi. Metody analityczne stosowane w ocenie pasz z użytków zielonych.

Przedmiot: Pratotechnika

Zagospodarowanie użytków zielonych a ochrona środowiska przyrodniczego. Regulacja stosunków wodnych w regionie i jej wpływ na zagospodarowanie użytków zielonych. Teoretyczne podstawy zagospodarowania użytków zielonych. Przyczyny degradacji trwałych użytków zielonych. Wskaźniki procesu degradacji. Typowanie użytków zielonych do zagospodarowania. Zakładanie i renowacja użytków zielonych jako decyzja inwestycyjna w gospodarstwie. Strategie i metody renowacji użytków zielonych. Zagospodarowanie użytków zielonych z wykorzystaniem strategii renowacji runi pierwotnej. Nawożenie, stosowanie herbicydów oraz pielęgnacja i racjonalne użytkowanie w zagospodarowaniu użytków zielonych. Zagospodarowanie użytków zielonych z wykorzystaniem strategii częściowej renowacji darni. Podsiew – proekologiczną formą renowacji użytków zielonych. Zagospodarowanie użytków zielonych z wykorzystaniem strategii całkowitej renowacji darni. Pełna uprawa i siew bezpośredni w renowacji użytków zielonych. Dobór gatunków traw, motylkowatych i ziół do mieszanek wysiewanych na użytki zielone. Teoretyczne podstawy racjonalnej produkcji wartościowej paszy z trwałych i przemiennych użytków zielonych, z uwzględnieniem ochrony środowiska przyrodniczego. Rola czynników biotycznych i antropogenicznych w produkcji pasz na użytkach zielonych. Nawożenie mineralne i organiczne łąk i pastwisk - nowe trendy. Nowoczesne technologie produkcji pasz z użytków zielonych. Krótkotrwałe użytki zielone. Użytki zielone jako źródło pasz w żywieniu zwierząt przeżuwających. Użytkowanie łąk i pastwisk w Europie. Efekty produkcyjne zwierząt. Projektowanie urządzenia pastwiska. Technologie zbioru i konserwacji pasz z łąk i pastwisk oraz ich wykorzystanie w hodowli i chowie zwierząt.

Przedmiot: Fitosocjologia stosowana

Fitosocjologia - jako dyscyplina naukowa, miejsce jej w naukach przyrodniczych. Ekologiczne podstawy wykształcania się zbiorowisk roślinnych. Metody badania, analizy i klasyfikacji zbiorowisk łąkowych i bagiennych w Polsce. Rośliny i zbiorowiska łąkowe jako biologiczne wskaźniki siedlisk. Zasady wyróżniania jednostek fitosocjologicznych. Zastosowanie fitosocjologii do oceny stanu siedlisk oraz zmian w nich zachodzących. Sukcesje zbiorowisk. Typy sukcesji. Różnorodność florystyczna zbiorowisk łąkowych. Synantropizacja szaty roślinnej zbiorowisk łąkowych. Ginące i zagrożone zbiorowiska łąkowe i bagienne. Ochrona ginących i zagrożonych zbiorowisk roślinnych. Zapoznają one specjalizantów z: siedliskiem łąkowym i zespołami roślinnymi oraz szatą roślinną łąk i pastwisk, zależnościami między uwarunkowaniami siedliskowymi i użytkowaniem znajdującymi odzwierciedlenie w sukcesji zbiorowisk. Dają one podstawy do: prowadzenia poprawnej gospodarki łąkowej w zróżnicowanych warunkach siedliskowych, ochrony łąk i pastwisk przed degradacją oraz ochrony zagrożonych zbiorowisk i elementów flory.

Przedmiot: Hodowla, odmianoznawstwo i nasiennictwo roślin łąkowych

Stan i kierunki hodowli traw i roślin motylkowatych w Polsce i na świecie. Wybrane zagadnienia z genetyki traw i roślin motylkowatych. Specyfika hodowli traw i roślin motylkowatych. Potencjał nasienny odmian hodowlanych traw i roślin motylkowatych. Odmianoznawstwo i kryteria oceny odmian traw i roślin motylkowatych. Czynniki determinujące plon nasion odmian pastewnych i gazonowych traw oraz roślin motylkowatych. Odmianoznawstwo traw i roślin motylkowatych. Biologiczne podstawy nasiennictwa traw i roślin motylkowatych. Zakładanie, nawożenie, pielęgnacja i zbiór plantacji nasiennych traw i roślin motylkowatych. Suszenie, czyszczenie i przechowywanie nasion traw i roślin motylkowatych. Wykorzystanie plantacji nasiennych traw i motylkowatych dla celów paszowych. Sposoby pozyskiwania nasion z cennych florystycznie półnaturalnych łąk. Opłacalność produkcji nasion traw i roślin motylkowatych. Aktualny stan i tendencje rozwojowe nasiennictwa roślin łąkowych w Polsce i na świecie.

Przedmiot: Pozapaszowe wykorzystanie traw i zbiorowisk trawiastych

Komplementarność funkcji paszowej i pozapaszowej zbiorowisk łąkowych. Filtry ekologiczne i zbiorniki retencyjne dla wód. Kształtowanie klimatu i mikroklimatu. Zapobieganie erozji wodnej i wietrznej. Wzbogacanie gleby w materię organiczną. Miejsce pozyskiwania surowców dla przemysłu farmaceutycznego, farmakologicznego i spożywczego. Zbiorowiska łąkowe jako biocenozy. Trawy i zbiorowiska trawiaste w oczyszczaniu ścieków, gleby i powietrza. Trawy jako źródło energii odnawialnej. Trawy w rekultywacji terenów trudnych i zdegradowanych. Trawniki – rodzaje, zakładanie, pielęgnacja. Produkcja darni trawnikowej. Trawy leśne oraz parkowe. Trawy ozdobne. Zbiorowiska łąkowe w kształtowaniu krajobrazu i rozwoju agroturystyki.

Przedmiot: Etologia zwierząt

Pojęcie etologii zwierząt w aspekcie praktycznym, w ujęciu historycznym i filozoficznym. Aktualna sytuacja prawna ochrony zwierząt, w tym problematyki ich zachowania się. Miejsce etologii zwierząt w naukach przyrodniczych i rolniczych. Metody badań etologicznych. Podstawowe formy zachowania się zwierząt. Wykorzystanie etologii dla budownictwa inwentarskiego i technologii produkcji zwierzęcej. Etologia jako element w organizacji żywienia pastwiskowego zwierząt. Problemy etologiczne utrzymania zwierząt gospodarskich na pastwisku w aspekcie ochrony zwierząt oraz środowiska.

Przedmiot: Tereny zielone

Strefy klimatyczne a formacje roślinne. Zmienność szaty roślinnej w Polsce i na świecie. Fitocenozy szuwarowe. Fitocenozy siedlisk wilgotnych (torfowiska, bielawy, murszowiska, łęgi, marsze, młaki). Fitocenozy siedlisk kserotermicznych (wydmy, murawy kserotermiczne). Fitocenozy terenów górskich. Zbiorowiska trawiaste w układzie sylwopastoralnego wykorzystywania. Tereny zielone w aglomeracjach miejskich ze szczególnym uwzględnieniem trawników. Rodzaje trawników (trawniki ozdobne, trawniki rekreacyjne, murawy sportowe, trawniki golfowe). Zadarnienia terenów trudnych i zdegradowanych. Trawy ozdobne i ich wykorzystanie. Rola terenów zielonych w kształtowaniu krajobrazu i rozwoju agroturystyki. Tereny zielone w literaturze i sztuce.

Przedmiot: Ekologiczne użytki zielone

Rys historyczny i klasyfikacja współczesnego rolnictwa (metoda biodynamiczna, organiczno-biologiczna, organiczna). Definicja rolnictwa ekologicznego na użytkach zielonych, znaczenie, cechy. Filozofia ekologiczna. Organizacje i rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce, Europie i na świecie. Kontrola i certyfikacja gospodarstw rolnych z udziałem TUZ i produktów rolnictwa ekologicznego. Ekologiczne gospodarowanie na trwałych użytkach zielonych – stan aktualny, perspektywy i szanse rozwoju. Produkcja pasz na ekologicznych użytkach zielonych. Uwarunkowania proekologicznej gospodarki pastwiskowej. Rośliny motylkowate na ekologicznych łąkach i pastwiskach. Gospodarka nawozowa w rolnictwie ekologicznym na trwałych użytkach zielonych. Nie chemiczne metody zwalczania chwastów. Krajowy Program Rolnośrodowiskowy. Rolnictwo ekologiczne jako jeden z pakietów rolnośrodowiskowych. Pakiety przyrodnicze dotyczące ekologicznego gospodarowania.

Przedmiot: Ekologiczne odtwarzanie zbiorowisk roślinnych

Ogólne zasady odtwarzania bogatych florystycznie zbiorowisk roślinnych. Kwantyfikacja stanowisk donorowych. Specyfika wykształcania nasion na półnaturalnych łąkach w aspekcie ich pozyskiwania do celów odtworzeniowych. Sposoby zbioru nasion i materiału rozmnożeniowego z bogatych florystycznie łąk. Zasady namnażania nasion gatunków z regionów biogeograficznych. Normy jakościowe dla nasion gatunków rodzimych. Przygotowanie stanowisk receptorowych do odtwarzania. Metody odtwarzania i zakładania bogatych florystycznie zbiorowisk roślinnych. Gospodarowanie po założeniu zbiorowisk. Monitoring procesu odtwarzania zbiorowisk. Dyrektywy i normy europejskie dotyczące odtwarzania zbiorowisk roślinnych. Poznanie zasad projektowania i odtwarzania zbiorowisk roślinnych. Przygotowanie projektu odtwarzania łąk i zbiorowisk trawiastych z wykorzystaniem formularzy wspomagających podejmowanie decyzji. 

Przedmiot: Tereny zieloni w krajobrazie przyrodniczym

Poznanie roli terenów zieleni w krajobrazie przyrodniczym, ze szczególnym uwzględnieniem trawników w aspekcie ich zakładania, pielęgnacji i użytkowania w celach estetycznych, darniowych, rekultywacyjnych w środowisku wiejskim oraz aglomeracjach miejskich. Zapoznanie się ze zróżnicowaniem szaty roślinnej w krajobrazie przyrodniczym w Polsce i na świecie, zależnie od warunków klimatycznych i środowiskowych w aspekcie ochrony przyrody. Poznanie roli traw, jednej z najważniejszych grup roślin na kuli ziemskiej, w tworzeniu zbiorowisk trawiastych i zakładaniu terenów zieleni w celach estetycznych, rekultywacyjnych oraz na terenach trudnych i o specjalnym przeznaczeniu w aspekcie zarządzania żywymi zasobami przyrody. Zdefiniowanie funkcji terenów zieleni w krajobrazie przyrodniczym. Opisanie kulturotwórczej roli terenów zieleni. Poznanie charakterystyki wybranych gatunków traw gazonowych oraz ozdobnych i ich wykorzystanie w kształtowaniu terenów zieleni. Poznanie procesu oraz zasad kształtowania i użytkowania terenów zieleni ze szczególnym uwzględnieniem trawników. Projekt zieleni dla wybranego terenu.